wczasy, wakacje, urlop
17 czerwca 2012r.
Kościół. Jest to niewątpliwie najciekawsza architektonicznie budowla sakralna na całym obszarze Pojezierza Kaszubskiego. Fundatorem jej był kupiec gdański i szafarz zakonu krzyżackiego Jan Thiergart. Za datę położenia kamienia węgielnego pod budowę kościoła w Kartuzach uważany jest w świetle większości zapisków dzień 8 sierpnia 1381 r. Oczywiście data ta może się również odnosić do budowy pierwotnego drewnianego kościółka na innym terenie przyznanym kartuskim mnichom przez Jana z Rusoeina. Budowa w tym czasie na obecnym miejsou mogła nastąpić jedynie w wypadku wcześniejszego objęcia przez Jana Deterhusa obszaru na przesmyku między jeziornym, a więc na 6 lat przed formalnym nadaniem tego obszaru przez w. mistrza Konrada Zbllnera w 1386 r., i taki bieg wypadków wydaje się najprawdopodobniejszy. Do budowy ścian na wysokość około 3 m użyto nie obrobionego kamienia polnego, a dopiero później, po uruchomieniu przez konwent własnej cegielni, Wprowadzono cegłę (o wymiarach 29?30 cm X 13?15 cm X 7,8?8,5 cm) stosując układ gotycki, a więc na przemian główkę i wozówikę. Nie posiadające przypór mury kościoła osiągnęły po stronie północnej grubość około 1,75 ;m. Wzmocniony przyporami mur południowy ma grubość 1,45 m. Wieża o (wysokości prawie 25 m, wzniesiona na planie prostokąta o wymiarach 2,70 X 5,30 m, usytuowana została po zachodniej stronie kościoła. Uzyskała ona szeroką, sięgającą na wysokość ,bocznych ścian kościoła wnękę, w której mieści się portal wejściowy i nad nim duże okno, zasklepione pierwotnie łukiem gotyckim, zaokrąglonym później w okresie baroku. Od wschodu część prezbiterialną kościoła zamykają trzy ściany ośmioboku, których przypory ozdobiono górą trójkątnymi polami w rodzaju wimperg*. Charakterystyczne są proste, pozbawione ? Wimperga ? trójkątny dekoracyjny element architektoniczny wieńczący gotyckie okna lub portale. V, 41 Poklasztorny kościół Kartuzów z około 1400 r. w Kartuzach; na pierwszym planie jedyny zachowany erem zakonnika Fot. F. Mamuszka profilowań ościerza drzwiowe. Poświęcenie (kościoła odbyło się po 22 latach od chwili podjęcia budowy, tj. w 1403 r. Ceglaino-kamienną bryłę świątyni wieńczy wspaniały, nie spotykany u nas W takiej postaci dach, który uformowano w kształt wieka trumny, co uważać można za znakomity, typowy dla baroku przykład plastycznego przedstawienia kartuskiej dewizy: memento mori ? pamiętaj o śmierci. Dach zbudował w miejsce pierwotnego (dwuspadowego, pokrytego niegdyś gontem, a od 1513 r. ołowianą blachą) elbląski majster Piotr Lethau w latach 1731?1733. Równocześnie z budową dachu skonstruowano obydwie s y g n atu r k i oraz piękny w swym kształcie hełm wieży. Dla uzyskania kwadratowej podstawy pod hełm, trzeba było do,komponować do prostokąt- nej w rzucie wieży drewnianą konstrukcję od strony wschodniej, a 'następnie ją obmurować. Prześliczna sylwetka barokowego hełmu piętrząca się w trzech kondygnacjach przypomina dawne zwieńczenie wieży w katedrze chełm-żyńskiej. Pokrycia dachu i hełmu dokonał gdańszczanin chorwackiego pochodzenia Franciszek Mayerhold, zużywając 273 cetnary i 82 funty miedzianej blachy. Za wszystkie te prace konwent zapłacił 72 332 złote. Zwieńczenie hełmu wieży i zachodniej sygnaturki zmieniono nieco w 1766 r. w związku z naprawą tych obiektów po uderzeniu w 1760 r. pioruna. Jednonawowe wnętrze kościoła ma wymiary: długość 44,45 m, szerokość 9,30 m, wysokość 11,40 m. Długość zewnętrzna budowli dochodzi do 50 :m. Wnętrze podzielone jest na siedem przęseł plus przęsło objęte od wschodu trzema ścianami ośmioboku. Cała przestrzeń nakryta została około 1400 r. gwiaździstym sklepieniem, przypominającym XIV-wieczne sklepienia północnej inawy w katedrze oliwskiej. Spośród nadzwyczaj skąpych, zapewne ze względu ina surową regułę zakonu kartuzów, dekoracji architektonicznych na wyróżnienie zasługują stiukowe wsporniki z motywami baśniowych zwierząt, stylizowanych roślin itp. Wschodnia część kościoła dostępna była niegdyś jedynie ojcom, środkowa braciszkom, a do zachodniej mieli prawdopodobnie prawo wstępu mężczyźni świeccy. Między tymi częściami istniały przegrody, rozebrane w XIX w. Pod prezbiterium prawdopodobnie znajduje się krypta.