Wakacje

Władysławowo-Chłapowo

18 lipca 2013r.

Władysławowo-Chłapowo Dzielnica miasta, dawna wieś kaszubska nad morzem, na obszarze Nadmorskiego PK. Dawniej mieszkańcy zajmowali się rolnictwem i rybołówstwem, teraz również turystyką. Odkryto tu 124 groby skrzynkowe kultury wschodniopomorskiej z epoki żelaza (650-400 lat p.n.e.), ozdoby z bursztynu, popielnice, szklane paciorki, naczynia gliniane, biżuterię. W pobliżu wsi są również ślady osadnictwa z neolitu (4200-1700 lat p.n.e.) i epoki brązu (2000-1000 lat p.n.e.). Zachowały się wiejskie chałupy kryte strzechą z XVIII w. i zabytkowa murowana kapliczka. W okresie międzywojennym wieś była letniskiem, letnicy wynajmowali pokoje u gburów (bogatych chłopów), później utraciła znaczenie i stała się wioską rybacką. Jest tu piękna plaża pokryta drobnym, białym piaskiem, wysoki klif, morskie kamienie i głazy wystające nad powierzchnię morza. Władysławowo-Jastrzębia Góra 125 BI; 126 Al Kąpielisko morskie nad stromym klifowym brzegiem. Do morza schodzi tu głęboki Lisi Jar, przy którym wg legendy 2 listopada 1598 r. wylądował król Zygmunt III Waza po nieudanej wyprawie do Szwecji i burzy na morzu. Wyratowali go rybacy z Tupadły i Chłapowa. Upamiętnia to obelisk z orłem wzniesiony w okresie międzywojennym z inicjatywy hr. Aleksandra de Rossę, właściciela dużego modernistycznego Hotelu Pod Lisim Jarem z 1932 r. Jest tu też obelisk Gwiazda Północy z 2000 r. stojący w miejscu najdalej wysuniętym na północ (wcześniej za takie miejsce uznawano Przylądek Rozewie). Władysławowo-Rozewie Osiedle w mieście znane z przylądka i latarni morskiej. Brzeg morski jest tu urwisty (wys. 54 m), a plaża kamienista. U podnóża klifu w XIX/XX w. zbudowano betonową opaskę zabezpieczającą urwisko przed osuwaniem i niszczeniem przez morze. Latarnia morska stała tu w 1655 r., obecna z 1821 r. była 2 razy podwyższana, ostatnio w 1978 r. (wys. 32,7 m), jej światło jest widoczne z 48 km. Znajduje się tu Muzeum Latarnictwa i Izba Stefana Żeromskiego, który po 1920 r. kilkakrotnie odwiedzał latarnię. Władysławowo-Karwia Dawna wieś kaszubska, która zyskała sławę letniska w okresie międzywojennym. W latach 30. XX w. dla zapobieżenia zalewaniu wsi przez morze zbudowano tamę de Muralda (typu holenderskiego), składającą się z betonowych stopni (dt. 1 km). Jest tu Muzeum Zbieractwa. W okolicy torfowiskowy Rez. Bielawskie Biota. Władysławowo-Chałupy Dawna wieś rybacka, znana w XVII w. pod nazwą Budziszewo, w XIX w. Ceynowa. W okresie międzywojennym przekształca się w letnisko i kąpielisko. Od 1977 r. odbywają się tu tradycyjne regaty kaszubskich łodzi żaglowych. Przybywają tu miłośnicy windsurfingu. Wocławy Wieś na Żuławach Gdańskich. Ruiny bazylikowego, poewangelickiego kościoła z 1384 r. Duży ceglany budynek 3-nawowy z z wysoką masywną wieżą. W 1729 r. sptonąt, odbudowany w 1730 r. wobrębie nawy głównej, dobudowano górną szachulcową kondygnację wieży krytą blaszanym hetmem. Budynek zniszczony w 1945 r. Wieś w okolicy Pasłęka, na skraju Wysoczyzny Elbląskiej. Jest tu cmentarzysko kultury wiel-barskiej na pagórku ozowym z l-IV w. n.e. Odkryto 544 obiekty, w tym ponad 500 grobów. Część to pochówki ciałopalne (popielnicowe, prochy składano w glinianych urnach lub wsypywano do jam ziemnych). Dominują bogato wyposażone groby szkieletowe (ozdoby i przedmioty codziennego użytku). Zebrano ponad 2 500 obiektów z brązu, żelaza i kruszców, naczynia gliniane, brązowe i szklane oraz paciorki z Imperium Romanum i amulety. Na niespotykaną skalę groby wyposażone byty w ozdoby bursztynowe (paciorki, zawieszki, kolie). Zmarłych chowano w trumnach, kłodach z drewna, a nawet w łodziach dłubankach, groby na powierzchni oznaczano kamieniami, wewnątrz grobów byty konstrukcje kamienne i drewniane, plecionki, zmarłych czasem owijano w całuny. Większość pochowanych to kobiety i dzieci. W lesie w pobliżu wsi są 3 grodziska pruskie. Węsiory Wieś na Pojezierzu Kaszubskim. Za wsią nad Jez. Długie znajduje się cmentarzysko Gotów i Gepidów z I-III w. n.e. Odkryto tu: 4 kamienne kręgi (średnice 11 - 26 m), 20 kurhanowy (z kręgami koncentrycznymi, ze stelami i bez) oraz 110 grobów płaskich z kamiennymi stelami i bez. Występują tu groby: popielnicowe (czyste i obsypane szczątkami stosu), jamowe (z czysto przemytymi kośćmi i ze zsypanym stosem), szkieletowe, ciałopalne z popieli-skiem, razem 129 pochówków. W kurhanach składano 1-3 zmarłych, wiele jest grobów dziecięcych. Wyposażenie grobów kobiecych było bogate (naczynia gliniane, brązowe i srebrne: zapinki bransolety, szpile, igły, klamerki, sprzączki, okucia pasa oraz paciorki szklane i bursztynowe, grzebienie rogowe i przęśliki gliniane), męskich ubogie (sprzączki do pasa, ostrogi). Informacje o cmentarzysku można przeczytać na poglądowych tablicach. Głazy porastają ciekaw porosty. Wicko Wieś w okolicy Jez. Łebsko. W centrum stoi krzyżacki kamień graniczny z lat 1308-1454, z wyrytym krzyżem. Podobne krzyże znajdują się w okolicy Unieszyna, Kukowa k. Słupska i Leśnic k. Lęborka. Prawdopodobnie oznaczały krzyżacką granicę administracyjną lub granicę między diecezją włocławską a kamieńską. Skromny dwór z XIX w., parterowy z 2-kondy-gnacyjnym ryzalitem i lukarnami, w latach 70. XX w. dobudowano do niego szkolę. Całość otacza park. Wiele Wieś na Równinie Charzykowskiej nad Jez. Wielewskim w pobliżu Jez. Wdzydze. Kalwaria Wielewska składa się z 22 kaplic i grup rzeźb z lat 1915-1927, wzniesionych z inicjatywy księdza Józefa Szydzik (proj. monachijski architekt Theodor Mayr). W Muzeum Wsi Zaborskiej jest wystawa etnograficzna i zbiór instrumentów ludowych. Wieś w okolicy Pelplina, największa założona przez osadników holenderskich w dolinie Wisły. Pozostałością po nich jest cmentarz men-nonicki oraz kilka drewnianych i murowanych domów. Gotycki Kościół Św. Jana Chrzciciela konstrukcji ryglowej, odbudowany po pożarze w XVII w. We wnętrzu granitowa kropielnica z XV w. Wierzno Wielkie Wieś w okolicy Fromborka. Kościół Wszystkich Świętych z 1597 r., wieża przebudowana w 1845 r. Na strychu domu (nr 33) prywatne muzeum: zbiór przedmiotów codziennego użytku z okolic Fromborka, dokumenty i pamiątki historyczne. Wilczęta Wieś w okolicy Młynar, na skraju Wzniesień Elbląskich i Równiny Warmińskiej, miedzy rzekami Paslęką i Dzikówką. Gotycki Kościół Przemienienia Pańskiego z lat 1330-1350 z barokową wieżą. Ołtarz główny z 1681 r. Wirty Niewielka osada nad Jez. Borzechowskim, w okolicy Zblewa. Park dendrologiczny z alpinarium w 1875 r, założył nadleśniczy Adam Putrich przy współpracy prof, Adama Schwap-pacha (pow. 34 ha). Rośnie tu 450 gatunków drzew i krzewów, W ostatnich latach ogród