Wakacje

Czersk

24 lipca 2013r.

CZERSK Czersk leży we wschodniej części pow. chojnickiego, przy tranzytowej ber-lince. Tereny te stanowią pogranicze Kaszub, Kociewia i Borów Tucholskich, a kaszubskie tradycje sprowadzają się głównie do kultywowania haftu i tańców, bez znajomości języka. Od wieków na rozwój Czerska przemożny wpływ miały okoliczne lasy, stanowiące źródło drewna. Okolice te są raczej ubogie w jeziora, jednak wspaniała Brda i jej kanał oraz naturalne sosnowe lasy stanowią dostateczny walor dla turysty szukającego spokoju. Siedziba władz gminnych - Czersk oddalony jest od Chojnic o 34 km. Najstarsze wzmianki o Czersku pochodzą z roku 1382, kiedy to osada ta należała do komturstwa tucholskiego. W czasie trwania wojny trzynastoletniej mieszkańcy Czerska i okolicznych wsi zaopatrywali w prowiant wojska polskie, za co król Kazimierz nadał osadzie liczne przywileje. Rozwój rzemiosła i handlu doprowadził do powstania w XVII wieku tzw. Ekonomii Czerskiej. Najbardziej dochodowym wówczas zajęciem była produkcja dziegciu i smoły oraz zbieranie miodu. Dynamiczne zmiany i rozwój Czerska zapoczątkowała parcelacja tutejszego majątku, rozpoczęta w 1825 roku. Cztery lata później przez wieś przeprowadzono nowoczesny gościniec Berlin-Królewiec. Po wykonaniu rozległych prac mełi ra-cyjnych i hydrotechnicznych w okolicznych lasach we wsi otwarto jedyną w Borach Tucholskich szkołęłąkarską (melioracyjną i geodezyjną). Czersk przez cały okres zaborów miał typowo polski charakter, co zresztą uwiecznił w swym wierszu Wincenty Pol, nocujący tu wraz z oddziałem powstańczym emigrującym do Francji w 1832 roku. Unowocześnienie Czerska nastąpiło w ostatnim 30-leciu XIX wieku, po uruchomieniu linii kolejowej biegnącej z Chojnic do Starogardu. Wciągu 40 lat liczba mieszkańców Czerska wzrosła ponad czterokrotnie, powstało kilka zakładów przemysłowych, a w centrum wsi pojawiły się dwupiętrowe kamienice. Zwieńczeniem rozbudowy wsi było przyznanie Czerskowi praw miejskich w 1926 roku. Mimo stagnacji gospodarczej lat międzywojennych Czersk mógł poszczycić się kilkoma dużymi zakładami przemysłowymi. Głównym problemem była wówczas mniejszość niemiecka, stanowiąca w 1920 roku blisko 30% mieszkańców, później zaś około 15%. Czersk zajęty został przez oddziały Wehrmachtu już 2 września 1939 roku. Niemieckim komendantem miasta został właściciel fabryki mebli Gross. Podobnie jak w innych miastach Pomorza, w pierwszych miesiącach wymordowano najaktywniejszych polskich mieszkańców i inteligencję. Już pod koniec roku 1944 Niemcy przystąpili do umacniania rejonu Czerska przez budowę okopów, bunkrów i stanowisk ogniowych. Wojska radzieckie zdobyły miasto dopiero przez zaskoczenie. Nocą przez niemieckie umocnienia przedarł się nieduży oddział, któremu udało się opanować kluczowe pozycje obronne Czerska. W1946 roku uaktywniła się w okolicy partyzantka antykomunistyczna i dopiero w 1948 roku zakończyły się walki zbrojne w lasach koło Czerska. Nastąpiło także upaństwowienie zakładów przemysłowych i przeprowadzono reformę rolną. W ciągu powojennego półwiecza miasto się rozbudowało, a liczba ludności wzrosła do 8500 osób, osiągając tym samym stan z roku 1939. Nadal jednak głównymi produktami czerskich zakładów są meble oraz drewno pozyskiwane z otaczających miasto lasów. Neogotycki kościół jest, mimo istnienia w Czersku parafii już w XIV wieku, budowlą młodą. Pierwszy kościół spłonął podczas pożaru w 1758 roku. Następna drewniana świątynia, ufundowana przez rodziny Klińskich, Łukowiczów i Or-szewskich, przetrwała do roku 1842, gdy rozebrano ją, przygotowując plac pod murowany kościół. Ukończony w roku 1850 kościół św. Magdaleny już po 60 latach okazał się za mały ze względu na dynamiczny rozwój miasteczka i postanowiono o budowie nowego, istniejącego do dziś. Ozdobą czerskiej świątyni jest ołtarz główny z roku 1611, ufundowany przez opata Feliksa Kosa do rodzinnej kaplicy w Pelplinie. Po zlikwidowaniu tej kaplicy w roku 1845 ołtarz trafił do Czerska, gdzie w roku 1911 został rozbudowany przez H. Kachlera. Centralne miejsce w ołtarzu zajmuje obraz Trójcy Świętej autorstwa Hermana Hahna. Rokokowe ołtarze boczne powstały w roku 1766 w warszawskiej pracowni Davida Bohra, a neobarokowe ołtarze NMP i Marii Magdaleny są dziełem Nowakowskiego z Poznania. Najstarszym jednak elementem wyposażenia jest jedna z dwóch kamiennych kropielnic, datowana na przełom XII i XIII wieku. Po sąsiedzku znajduje się najstarszy budynek miasta - stara plebania, wybudowana w 1823 roku. Małomiasteczkowe kamieniczki z początku XX wieku stanowią dziś dominującą zabudowę wzdłuż berlinki (ul. Kościuszki). Wśród nich znajduje się Urząd Miasta. Rolę rynku i centrum handlowego miasta spetnia od kilkunastu lat rozległy plac znajdujący się po sąsiedzku (vis-a-vis kościoła). Prócz pawilonów handlowych i marketu działa tu hotel (z jedyną w mieście windą) oraz restauracja. Od północy do rynku przylega częściowo zabytkowa już nekropolia, założona w połowie XIX stulecia. Wśród interesujących starych budynków warto jeszcze wymienić siedzibę liceum ogólnokształcącego (ul. Szkolna), położoną po sąsiedzku siedzibę Ośrodka Kultury (budynek wykonany z drewna w drugiej połowie XIX wieku przez właściciela jednej z fabryk mebli) oraz otoczony dębami dworek przy ul. Królowej Jadwigi. OKOLICE CZERSKA Lesiste okolice Czerska, podobnie jak Brus, nie obfitują w zabytki architektury, a ich głównym walorem jest przyroda. Nie brak tu jednak wartych odwiedzenia wioseczek i ciekawych z technicznego punktu widzenia urządzeń hydrotechnicznych. ŁUKOWO jest najbliższym ciekawym miejscem w okolicy miasta. Leży ono 4 km na południowy zachód od Czerska. W okresie I wojny światowej oraz wojny polsko-bolszewickiej znajdował się tu jeden z największych na terenach północnej Polski obóz jeniecki. Przewinęło się przez niego ponad 50 000 żołnierzy '' rosyjskich, rumuńskich, włoskich, angielskich i później bolszewickich. Ciężkie warunki oraz głód doprowadziły do śmierci ponad 10% jeńców i powstania największego na Pomorzu cmentarza wojennego, na którym pochowano 6000 zmarłych, głównie Rosjan. Miejsce pochówku upamiętnione zostało obeliskiem - piramidą wzniesioną pod koniec wojny. Leśniczówka TWAROŻNICA leży 1 km na południowy wschód od Łukowa. Nad przepływającą tu Czerską Strugą znajduje się rezerwat Cisy nad Czerską Strugą, utworzony w roku 1982 na obszarze występowania cisu. Najstarsze okazy tego długowiecznego drzewa pochodzą z nasadzeń w końcu XIX wieku, reszta natomiast to naturalne odnowienia. Leśnicy podkreślają wyjątkowość tych naturalnych odnowień - cis, podobnie jak inne drzewa, tworzy coś w rodzaju strefy wpływu, na której trudno wyrosnąć nowym drzewom tego samego gatunku (ciekawostką jest, że do wykiełkowania nasiona cisa konieczne jest, aby przebywało ono wcześniej w przewodzie pokarmowym ptaków). Rezerwat jest łatwy do odnalezienia, gdyż przy szosie do Tucholi znajduje się tablica informacyjna. FOJUTOWO leży na 3 km na południe od Twarożnicy. Do tej niewielkiej śródleśnej osady najwygodniej można dostać się gruntowym traktem odchodzącym na zachód od szosy Czersk-Tuchola (sąznaki drogowe, skręt w prawo tuż przed wsiąLegbąd). Administracyjnie Fojutowo leży już w powiecie tucholskim. W Foju-towie znajduje się skrzyżowanie dwóch cieków - Kanału Brdy i Czerskiej Strugi. Płynące w nasypie wody Wielkiego Kanału Brdy przechodzą nad Czerską Strugą największym w Polsce akweduktem. Liczy on 75 m długości i został zbudowany w 1847 roku.

w Polsce, turystka, urlop, weekend, wypoczynek, Czerski, Kaszuby, pomorze, Jeziora, zabytki, Zwiedzanie, Wypoczynek, Spacery