Wakacje

Gdańsk - okolice ulicy Korzennej

08 czerwca 2012r.

Z chwilą wybuchu powstania gdańskiego przeciwko Zakonowi Wielki Młyn był pierwszym obiektem, od którego rozpoczęto w dniu 5.II.1454 r. zbrojne zajmowanie posiadłości krzyżackich. Unowocześnienie młyna przez zastąpienie pierwotnych urządzeń turbinami nastąpiło dopiero 1880 r. Młyn położony między dwoma ramionami kanału Raduni doprowadzonego spod Pruszcza pracował bez przerwy do 1945 r., kiedy wypalił się niemal doszczętnie. Odbudowano go częściowo w 1962 r. na pomieszczenie wystawy "Polska na morzu". Nieco niżej wznosi się nad korytem Raduni gotycki Mały Młyn (83), wzniesiony ok. 1400 r. Od strony zach. zachował się ładny szczyt gotycki. Kilkadziesiąt metrów na zach. od Wielkiego Młyna, po drugiej stronie Raduni widnieje renesansowy Ratusz Staromiejski (84), zbudowany w 1. 1587—95 przez Antoniego van Obbergena na miejscu dawnego gotyckiego ratusza (1382 r.) dla posiadającego wówczas własny samorząd Starego Miasta. W ratuszu ma obecnie siedzibę Woj. Dom Twórczości Ludowej Odbywają się w nim uroczyste posiedzenia Miejskiej Rady Narodowej. Ratusz Staromiejski w odróżnieniu od innych budowli posiada bardzo skromną dekorację plastyczną. Wyróżnia się kamienny portal. We fryzie nad portalem znajduje się orzeł polski obok herbu Gdańska i herbu Prus Królewskich. Drugi orzeł widnieje na wczesnorenesansowym portalu, znajdującym się w sieni ratusza. Budynek nakryty jest dwoma dachami, zasłoniętymi częściowo niską, ozdobioną fryzem arkadowym attyką. Ze środka pierwszego dachu wyrasta smukła, pięknie uformowana wieżyczka, niewielkie fiale umieszczono również na narożach gmachu. W sieni parteru znajduje się płaskorzeźba z brązu, przedstawiająca sławnego gdańskiego astronoma Jana Heweliusza, który utworzony przez siebie gwiazdozbiór nazwał dla uczczenia polskiego króla — Tarczą Sobieskiego. Szerokie schody prowadzą do obszernej sieni na piętrze. Tu na suficie umieszczono alegoryczne obrazy, przeniesione z sieni kamieniczki przy ul. długiej. Wiszące na ścianach obrazy Alfreda Boya z XVII w. przedstawiają postacie kobiece symbolizujące Mądrość, Sumienie, Wiarę itp. Ściany wyłożone są kafelkami pochodzącymi z Holandii. Płaskorzeźby kamienne na pn. ścianie przedstawiają Neptuna, Merkurego i Fortunę, .Zdobiły one niegdyś wnętrze domu nr 45 przy ul. Długiej. Szafy gdańskie, kręcone schodv, pięknie rzeźbione drzwi i postać kurkowego króla składają się na dalsze wyposażenie sieni. Mieszcząca się na piętrze duża sala posiedzeń posiada nowsze wyposażenie oraz kilka obrazów z Głównego Ratusza umieszczonych tu chwilowo. Przy ul. Korzennej mniej więcej u zbiegu z dzisiejszą ul. Heweliusza mieściło się obserwatorium astronomiczne Heweliusza. Z ratuszem sąsiaduje nowy budynek "Miasto-projektu" połączony z piękną renesansową kamieniczką — Domem Opatów Pelplińskich (85), wzniesioną w 1612 r. przez Wilhelma van den Błock. Była ona przez dłuższy czas własnością cystersów pelplińskich i stąd jej nazwa. Kamieniczka wyszła z ostatniej wojny nie uszkodzona. Jej zachodnia, zwrócona w stronę ul. Elżbietańskiej fasada skomponowana została z ciemnoczerwonej cegły i detali wykutych z piaskowca. Zwraca uwagę piękny portal i bogato zdobiony rzeźbami szczyt. Po przeciwnej stronie ul. Elżbietańskiej nieco w głębi placyku za ceglanym murem widoczna jest fasada nowego budynku, siedziby gdańskiego Oddziału NOT (86), ozdobionego wczesno-renesansową fasadą, pochodzącą z sierocińca miejskiego zbudowanego na tym miejscu w 1549 t. Obok siedziby NOT wznosi się gotycki kościółek S w. Elżbiety (87) jednonawowy, z niewielką wieżyczką, zbudowany ok. r. 1400 jako kaplica szpitalna. W XVI w. zajęli go gdańscy wyznawcy kalwinizmu, a w 1846 zamieniono go na kościół garnizonowy. Podczas ostatniej wojny spłonął. Po odbudowie świątynia otrzymała ciekawą polichromię wnętrza wykonaną w 1951/52 przez Zofię Baudouin de Courtenay. Do kościoła przytyka dawny szpital Sw. Elżbiety (88) z połowy XVIII w. W sąsiedztwie po drugiej stronie ul. Elżbietańskiej znajduje się gotycki kościół Sw. Józefa (69) i dawny klasztor karmelitów. Kościół pochodzi z końca XV w. W XV w. powstało też wsch. skrzydło klasztoru, trzy pozostałe barokowe zbudowano w 1. 1690—95. Kasata klasztoru nastąpiła w 1840 r., a kościół zamieniono na parafialny. Kościół i klasztor po zniszczeniach wojennych został odbudowany w 1. 1957—58. Naprzeciw zach. fasady kościoła Sw. Elżbiety, przy ul. Wały Jagiellońskie widnieją pośród zieleni szczątki murów zbudowanego w 1. 1559—63 bastionu Sw. Elżbiety (90), stanowiącego fragment renesansowej linii murów obronnych, osłaniających miasto od zachodu. Po przeciwnej ,stronie ulicy wznosi się wielki gmach biurowy z pocz. XX w., siedziba Komitetów Wojewódzkiego i Miejskiego PZPR.