Wakacje

Kamień Pomorski - historia

01 czerwca 2011r.

Przypuszczalnie nazwa Kamienia pochodzi od ogromnego głazu narzutowego, znajdującego się na północnym brzegu Wyspy Chrząszczewskiej, położonej w środku koryta Dziwny na wschód od miasta. Po raz pierwszy wymienia się Kamień w roku 1107 w opisie poddania się Bolesławowi Krzywoustemu kilku grodów pomorskich po zajęciu przez niego Kołobrzegu. W roku 1124 przebywał w Kamieniu przez trzy miesiące biskup Otton z Bambergu z przeprowadzoną na polecenie Krzywoustego misją chrystianizacji. W mieście rezydował wówczas pierwszy władca Pomorza — Warcisław I. Po zniszczeniu Wolina przez Duńczyków w roku 1176 przeniesiona została do Kamienia siedziba biskupstwa pomorskiego. Od roku 1170 Duńczycy kilkakrotnie oblegali miasto. Wiosną 1185 roku flota duńska znowu zjawiła się pod Kamieniem. Zaskoczenie grodu nie udało się, bo lekkomyślnie rozpalone na brzegu ognisko zdradziło obecność wojsk duńskich. Król Kanut zniszczył jedynie przedmieście i okolicę. Książę Bogusław I rozpoczął jednak pertraktacje z królem Kanutem na jego statku pod oblężonym miastem. Ostatecznie Bogusław zgodził się zapłacić trybut i złożyć hołd lenny z Pomorza Zachodniego. Był to epilog trzy wieki trwających walk z Duńczykami o ujście Odry, którzy dążyli do czerpania dochodów z handlu prowadzonego przez portowe grody słowiańskie. Zwierzchnictwo Duńczyków trwało przez 38 lat; potem Pomorze Zachodnie dostało się ponownie pod władzę cesarzy niemieckich. Ostatni książę pomorski rezydujący w Kamieniu zmarł w roku 1186. Całą posiadłość dawnego grodu objął biskup. W XII i XIII wieku rezydowali w Kamieniu słowiańscy kasztelani książęcy: Zawist, Unima, Wargin i Stoisław. W roku 1274 Kamień otrzymał lokacyjne prawa lubeckie. Na wzniesieniu zamieszkałym uprzednio przez Słowian a położonym na zachód od grodu, założone zostało nowe miasto. Książę potwierdził dotychczasowe posiadłości miasta — 40 łanów uprawnej ziemi — i zezwalał ponadto na zakup dalszych 60 oraz zakup pastwisk i użytków leśnych. Kamień, chociaż leżący niedaleko morza, nie brał poważniejszego udziału w żegludze i handlu morskim. Jego podstawy rozwojowe leżały raczej w rolnictwie, rybołówstwie i rzemiośle. Posiadłości wiejskie małego Kamienia nie były wiele mniejsze niż tereny rolnicze większego i ludniejszego Szczecina. Zabudowę średniowiecznego Kamienia rozpoczęto dopiero po najeździe brandenburskim w roku 1308, kiedy całe miasto z wyjątkiem katedry spłonęło. Miasto otoczone zostało murami obronnymi, pośrodku był prostokątny rynek z ratuszem, a z rogów rynku wychodziły pod kątem prostym ulice, które łączono poprzecznicami. W pierwszej połowie XIV wieku Kamień liczył około 500 mieszkańców a 200 lat później nieco poniżej 1000. Z początkiem XVII wieku notowano w Kamieniu 25 piwowarów, 17 szewców, 9 krawców, 6 piekarzy i 5 kowali (inni rzemieślnicy reprezentowani są w mniejszej grupie). Występują też nieliczni medycy miejscy, a w roku 1709 istniały już 2 apteki. Razem mieszkało w Kamieniu w tym okresie około 120 rzemieślników. Jednocześnie stan kupiecki reprezentowało tylko 4 kramarzy, a żeglarzy wpisanych było 8. Wielki pożar w roku 1483 zniszczył miasto całkowicie z wyjątkiem ratusza i kościołów. Z ponownego pożaru w roku 1538 zachował się jedynie ratusz. Zrozpaczeni mieszkańcy chcieli całkowicie opuścić miasto i przenieść się gdzie indziej. Wówczas to książę Barnim X, aby temu zapobiec, zezwolił na wyrąb drzewa w swoich lasach na budowę domów. Z zachowanych spisów zbrojnych, których dostarczyć miały miasta dla obrony kraju, dowiadujemy się, że Kamień stawiał 8 konnych i 40 pieszych, zajmując pod tym względem 19 miejsce wśród innych miast zachodniopomorskich. Od roku 1653 Kamień należał do Szwedów, którzy opanowali całkowicie ujście Odry. Po pokoju w Saint Germain w roku 1679, Kamień przeszedł pod panowanie Brandenburgii, a po roku 1815 wraz z całym Pomorzem w skład monarchii pruskiej. W tym okresie liczba mieszkańców powoli wzrastała, osiągając w 1842 roku 3486. Ludzie ci jednak często nie mogli znaleźć sobie zatrudnienia i musieli emigrować. W latach 1856—1864 z całego powiatu kamieńskiego 490 osób wyemigrowało do Ameryki, a 2500 osób do uprzemysłowionych Niemiec zachodnich. Kamień został wyzwolony w dniu 7 marca 1945 roku przez oddziały 9. korpusu pancernego gwardii i 79. korpusu piechoty wchodzące w skład 1 Frontu Białoruskiego. W wyniku działań wojennych miasto zostało zniszczone w 78%. Największą stratą było zniszczenie zabytkowego śródmieścia, wielkiego browaru, dworca kolejowego i zabudowań uzdrowiskowych. W roku 1946 mieszkało tu zaledwie 1576 osób, natomiast w roku 1965 liczba mieszkańców wzrosła do 5300. Najważniejszym czynnikiem miastotwórczym było — od końca XIX wieku — i pozostanie uzdrowisko.